Alle slachtoffers van misdrijven krijgen straks in de Europese Unie dezelfde minimumrechten. Doel is om de positie van slachtoffers in Europa te verbeteren. Deze rechten bestaan uit recht op informatie, ondersteuning en bescherming.

Als officier van justitie heb ik zelf ervaren hoe belangrijk het voor slachtoffers is om serieus te worden genomen door politie en justitie. Zo heb ik vele slachtoffergesprekken gevoerd. Daar zaten ook mensen tussen bij wie in de strafzaak van alles fout was gegaan. Hierdoor werden ze voor de tweede keer slachtoffer. Dat kan leiden tot een aantasting van hun vertrouwen in de rechtsstaat, wat pijnlijk is voor alle betrokkenen. Maar het kan ook ernstige gevolgen hebben voor de maatschappij. Uit onderzoek blijkt namelijk dat slachtoffers die zich door de overheid in de steek gelaten voelen eerder geneigd zijn om zelf het recht in eigen hand te nemen. En dat willen we natuurlijk niet.

In Nederland zal bij invoering van deze wet niet veel veranderen. Wij lopen namelijk Europees gezien voorop als het om slachtofferrechten gaat. Wel is nieuw dat slachtoffers voortaan recht krijgen op een uitgebreidere uitleg als een misdrijf niet wordt vervolgd. Verder krijgen slachtoffers een zogenaamde individuele beoordeling om te bepalen of ze extra bescherming nodig hebben. Tenslotte moet het risico op herhaald slachtofferschap worden beperkt. Daarvoor is onder meer nodig dat het slachtoffer met respect wordt behandeld zodat hij of zij vertrouwen krijgt in de autoriteiten.

In de ideale wereld gaat altijd alles goed. Natuurlijk is het streven daar ook op gericht. Maar het afhandelen van strafzaken is en blijft mensenwerk. Er zullen dus altijd fouten worden gemaakt, ook als de nieuwe wet er is. Om te zorgen dat slachtoffers daar niet onnodig extra onder lijden is het zaak dat de overheid zich dan kwetsbaar op durft te stellen. Bijvoorbeeld door fouten ruiterlijk toe te geven en oprecht excuses aan te bieden.

Want vertrouwen, óók dat van slachtoffers, komt te voet en gaat te paard.

© Pascale Bruinen

Deze column is eerder als blog verschenen op Slachtofferhulp.nl.