Ze zijn weg. Zomaar ineens. Verdwenen. Pleite. Foetsie.

Hoewel ik wist dat deze dag nu ieder moment kon aanbreken, ben ik er onaangenaam door verrast. De koeien zijn door de boer uit de wei gehaald en op stal gezet, waar ze de komende maanden tot mijn oneindig chagrijn zullen blijven. Ik mis ze nu al.

Gisteren stonden ze er nog. Niks zo ontstressend als naar die vreedzaam grazende herkauwers kijken. Zwart-wit gevlekte exemplaren of bont boerenbruin gekleurd. Zesentwintig stuks sterk bevolkten ze het sappige grasland.

Sinds het vroege voorjaar zocht ik ze geregeld op als ik naar buiten ging. Lekker even uitwaaien, mijn hoofd leegmaken of gewoon, samen met H., een gezellig ommetje maken. Ze waren er altijd, zij het dat ze soms in de ene en dan weer in de andere wei opdoken.

Steevast genoot ik van het geluid dat ze maakten als ze gretig het gras lostrokken en aan het kauwen sloegen. Van dichtbij bleken ze wondermooie grote ogen te hebben met van die jaloersmakend lange wimpers. En in welk humeur ik op dat moment ook was, dankzij de koeien verscheen er als vanzelf een glimlach om mijn lippen. Ze maakten me blij en sereen met hun aanwezigheid.

Ik heb ze ademloos gade geslagen toen ze, eindelijk bevrijd uit de donkere krochten van hun stal, vreugdedansjes maakten in het frisgroene lentegras. Nooit geweten dat deze toch wat log ogende dieren zo sierlijk konden bewegen. Ik werd er zelf acuut vrolijk van. En heb je de pech dit nooit live te hebben gezien, kijk dan naar het filmpje op www.youtube.com/watch?v=EFwar_GkK6Q. Instant geluksgevoelens gegarandeerd.

Wat later in het jaar heb ik ze bewonderd met hun aandoenlijke en nieuwsgierige kalfjes, waarbij de moeders mij waakzaam in het oog hielden als ik naar hun smaak iets te dicht bij het hek kwam.

Tijdens de zomerhitte kon ik langere tijd naar ze staren om te zien hoe ze alle 26 gezusterlijk in de schaduw van de lommerrijke bomen lagen, terwijl hun kaken eindeloos kauwden, hun oren zich af en toe spitsten en hun staarten op en neer zwiepten in niet aflatende pogingen om die hinderlijke vliegen te verjagen. Veel Nederlandser dan dit wordt het niet.

Tijdens een van mijn wandelingen zag ik dat er een touw over de weg was gespannen. De boer was druk in de weer om de koeien van de ene wei naar de andere wei te loodsen. En daar kwamen de dames, met twee à drie naast mekaar, in een nette rij de weg over gestoken. Het zag er idyllisch en landelijk uit. Het rook naar vroeger.

Ik knoopte een praatje aan met de boer, gestoken in de onvermijdelijke blauwe overall met rubber laarzen. En nee, voor hem geen kekke motiefjes erop maar gewoon de ouderwetse groene variant. Zijn gezicht en handen vertoonden de gebruinde en wat ruwe tekenen van het boerenbuitenleven.

Tijdens ons gesprekje vertelde hij me desgevraagd dat hij al zijn koeien “kende” omdat  ze allemaal een eigen karakter hebben. En dat ze best wel slim zijn. Nu had ik, kijkend naar hun gedrag, dat zelf ook al gedacht. Per slot van rekening zoeken ze niet voor niets beschutting tegen de elementen onder bomen of afdakjes.

Als ik over dit onderwerp rondstruin op internet stuit ik op een site van een dierenartspraktijk  (www.daphorst.com) die mij hierin bevestigt: “Gezonde en blije melkkoeien zijn nieuwsgierig, attent en lopen of rennen in de stal of in de wei. Er wordt meestal ook een behoorlijke tijd besteed aan “speel en onderzoek” gedrag. Hierdoor ontdekken deze gezonde koeien waar ze kunnen eten, drinken, worden gemolken en waar ze uit de stal of uit de wei kunnen! Daarbij zijn koeien slim om te onthouden waar ze worden “beloond of bestraft” voor een bepaald gedrag of activiteit: je kan ze dus bijzonder snel iets aanleren.”

Zo. Zijn we hopelijk voor eens en voor altijd van dit vooroordeel over onze viervoeters verlost.

Maar als ik een ander koeiengerelateerd bericht lees, slaat me de schrik om het hart. Ene Jan van Weperen, melkveehouder, beweert in een artikel van het Financiële Dagblad dat in 2020 maar liefst 80% van de Nederlandse koeien niet meer buiten zal komen. Om daaraan toe te voegen: “Daar moet je niet moeilijk over doen.”

Niet moeilijk over doen? Dit is ronduit verschrikkelijk! Als je aan koeien komt, kom je aan mij. Met wild kloppend hart lees ik verder: “De boer moet steeds groter worden om zijn of haar inkomen op peil te houden. En hoe groter de bedrijven, hoe moeilijker het wordt koeien buiten te laten grazen. De afstand tot de melkmachine wordt te groot. Bovendien wordt het een baggerzooi als je zoveel koeien naar buiten stuurt. (…). Daar heb je een half jaar schade van. (…). Ook door mestregels is het aantrekkelijker om koeien binnen te houden.”

Ik kan en wil me dit scenario niet voorstellen.

Daarom bij deze hulde voor FrieslandCampina die het buiten grazen van onze koeien, die een kenmerkend deel uitmaken van “het Nederlandse cultuurlandschap”, wil proberen te behouden door middel van een “weidegangtoeslag” van 0,50 euro per 100 kg melk. Om deze toeslag te ontvangen, moet een melkveehouder zijn koeien gedurende minimaal 120 dagen per jaar, ten minste zes uur per dag in de wei laten grazen. 

Misschien is er dus nog hoop. Want in een ander artikel zegt het Centrum voor Landbouw en Milieu dat uit onderzoek blijkt dat 22% van de huidige opstallers voor één cent de kg vergoeding de koeien weer buiten laat. Ik had het kunnen weten. “It’s all about the money”.

Laten we daarom als goed voornemen voor 2014 vaker weidemelk Van FrieslandCampina kopen voor die halve cent extra per liter. Want voor onze prachtige herkauwers is het vijf voor twaalf.

En dat is een waarheid als een…

Juist ja.

© Pascale Bruinen